Huwelijksdwang is het dwingen van een meisje, jongen, vrouw of man tot een huwelijk. Bij huwelijksdwang hebben een of beide huwelijkspartners weinig of geen zeggenschap over de sluiting van het huwelijk. Het huwelijk is tegen hun wil. Een weigering wordt meestal niet geaccepteerd.
Slachtoffers van huwelijksdwang hebben doorgaans niet alleen te maken met een gebrek aan vrije partnerkeuze. Ook hebben zij te maken met een dwang om te trouwen, vaak voor een bepaalde leeftijd. Wanneer jongeren vervolgens tegen de wil van hun ouders/familie toch kiezen voor een zelfgekozen partner, raken ze vaak het contact kwijt met de ouders of worden ze verstoten.
In de meeste gevallen gaat het bij huwelijksdwang om ouders die hun dochter of zoon een huwelijk en/of een bepaalde partner opdringen. Veelal oefent op de achtergrond ook de familie of de etnische gemeenschap druk uit. Die druk kan subtiel tot zeer dwingend zijn. Huwelijksdwang is een vorm van huiselijk geweld en van eer-gerelateerd geweld.
Huwelijksdwang is strafbaar. Voor de vervolging van daders gelden de volgende regels:
- Daders kunnen maximaal 2 jaar gevangenisstraf krijgen.
- Heeft een Nederlander iemand in het buitenland gedwongen tot een huwelijk? Dan is vervolging in Nederland mogelijk. Ook als huwelijksdwang in dat andere land niet strafbaar is. Dit geldt ook voor vreemdelingen met een vaste woonplaats of verblijfplaats in Nederland.
- De verjaringstermijn van 6 jaar voor huwelijksdwang bij een minderjarige begint als het slachtoffer 18 jaar is geworden. Een slachtoffer heeft hierdoor tijd om als volwassene na te denken over de gevolgen van het gedwongen huwelijk. En om aangifte te doen.
- Het is mogelijk een verdachte van huwelijksdwang in voorlopige hechtenis te nemen om het slachtoffer beter te beschermen.
- Het Openbaar Ministerie (OM) heeft bevoegdheden om daders op te sporen. Het OM mag bijvoorbeeld gegevens over het telefoonverkeer opvragen.
