De controle op de bijzondere bevoegdheden

De Nederlandse wijze van controle

C.v.T.

In Nederland geschiedt de controle op alle bijzondere bevoegdheden als bedoeld in art. 24 t/m 29 WIV 2002 door de Commissie van Toezicht betreffende de AIVD en de MIVD (C.v.T.) (art. 64 lid 1 WIV 2002).

Deze C.v.T. bestaat uit drie leden, onder wie de voorzitter (art. 65 lid 1 WIV 2002). Op voordracht van de betrokken Minister worden deze leden benoemd bij Koninklijk Besluit voor een tijdvak van zes jaar en kunnen slechts één maal worden herbenoemd (art. 65 lid 2, 1^ste volzin WIV 2002). Voor de benoeming van de voorzitter wordt door de vicepresident van de Raad van State, de president van de Hoge Raad der Nederlanden en de Nationale ombudsman gezamenlijk een aanbeveling gedaan van drie personen (art. 65 lid 2, 2^de volzin WIV 2002).

De C.v.T. is belast met het toezicht op de rechtmatigheid van de uitvoering van deze bijzondere bevoegdheden (art. 64 lid 2 sub a WIV 2002) en adviseert de betrokken minister ter zake van het onderzoek en beoordelen van klachten (art. 64 lid 2 sub b WIV 2002).

De Franse wijze van controle

CNCIS

In Frankrijk wordt de controle op de Taps in het kader van de Veiligheid of Ecoutes Administratives uitgevoerd door de Commission Nationale de Contrôle des Interceptions de Sécurité (CNCIS).[1] De Ministers, de autoriteiten met openbaar gezag en de openbare ambten moeten alle medewerking verlenen aan de CNCIS (art. 16 Loi 91-646).

De 1^ste Minister is verplicht om zijn verleende toestemming voor de Ecoute Adminstrative binnen 48 uur mede te delen aan de Voorzitter der CNCIS (art. 14, 1^ste alinea Loi 91-646).[2] Indien de Voorzitter der CNCIS van oordeel is, dat de desbetreffende toestemming niet in overeenstemming is met het bepaalde in de Loi 91-646, dan dient hij de CNCIS bijeen te roepen. De CNCIS neemt binnen 7 dagen een besluit (art. 14, 2^de alinea Loi 91-646).[3] Is de CNIS van mening, dat de desbetreffende toestemming onrechtmatig is, dan doet zij de 1^ste Minister een aanbeveling om de Interceptie te onderbreken (art. 14, 3^de alinea Loi 91-646).[4] Eveneens wordt deze aanbeveling gestuurd naar de Minister die het verzoek had ingediend bij de 1^ste Minister, en naar de Minister van Telecommunicatiezaken (art. 14, 4^de alinea Loi 91-646).

De CNCIS kan ambtshalve of op verzoek van iedere persoon die er direct en persoonlijk belang bij heeft, overgaan tot controle van elke Ecoute Adminstrative, met als doel na te gaan of deze plaats vindt binnen het kader van de Loi 91-646 du juillet 1991 (art. 15, 1^ste alinea Loi 91-646). Wanneer de CNCIS daadwerkelijk een strijdigheid ontdekt, dan wordt de 1^ste Minister aanbevolen de Interceptie te onderbreken (art. 15, 2^de alinea Loi 91-646).

De CNCIS brengt jaarlijks een rapport uit aan de 1^ste Minister omtrent de resultaten die geboekt zijn, waarin ook het aantal uitgebrachte aanbevelingen worden opgenomen (art. 19, 1^ste alinea, 1^ste  volzin Loi 91-646). Dit rapport wordt ook openbaar gemaakt (art. 19, 1^ste alinea, 2^de volzin Loi 91-646).[5]

De Duitse wijze van controle

In Duitsland, in tegenstelling tot Nederland en Frankrijk staan de veiligheidsdiensten onder toezicht van twee instanties te weten het Parlamentarische Kontrollgremium en de G10 Kommission (§1 II G 10 E). [6]

G 10 Kommission

Het Bundesministerium van Binnenlandse Zaken informeert maandelijks de G –10 Kommission (zie §1 II G 10 E) over de aan hen gedane verzoeken voor de voltrekking van deze bijzondere bevoegdheid (zie §15 V, 1^ste volzin G 10 E, §§8 IX, 4^de volzin j° 9 IV, 6^de volzin BVerfSchG [7] en  §8 IX, 4^de volzin BVerfSchG / j° §10 III, 6^de volzin MAD-G / j° §8 IIIa, 6^de volzin BND-G [8]). Bij een Gefahr im Verzug kan het desbetreffende Bundesministerium ook reeds voor de in kennis stelling van de G – 10 Kommission beslissen over de voltrekking van deze bijzondere bevoegdheid (zie §15 V, 2^de volzin G 10 E, §§8 IX, 5^de volzin j° 9 IV, 6^de volzin BVerfSchG [9] en §8 IX, 5^de volzin BVerfSchG / j° §10 III, 6^de volzin MAD-G / j° §8 IIIa, 6^de volzin BND-G [10]).[11]

De G – 10 Kommission onderzoekt van ambtswege op basis van aangevoerde klachten omtrent de toelaatbaarheid en de noodzakelijkheid proportionaliteit van deze bijzondere bevoegdheden (zie §15 IV, 1^ste zin G 10 E, §§8 IX, 6^de volzin j° 9 IV, 6^de volzin BVerfSchG [12] en §8 IX, 6^de volzin BVerfSchG / j° §10 III, 6^de volzin MAD-G / j° §8 IIIa, 6^de volzin BND-G [13]). In geval van het Opnemen en Aftappen van de Telecommunicatie strekt deze controlebevoegdheid strekt zich uit over de totaal bewerkt, verkregen en gebruikte persoonsgegevens door deze bijzondere bevoegdheid, inclusief de beslissing over de mededeling aan de betrokkenen (zie §15 IV, 2^de volzin G 10 E). Indien de G – 10 Kommission tot de conclusie komt, dat de toestemming van het Bundesministerium ontoelaatbaar en niet – proportioneel is, dan moet het Bundesministerium de toestemming voor één van deze bijzondere bevoegdheden onmiddellijk opheffen (zie §15, 4^de volzin G 10 E, §§8 IX, 8^ste volzin j° 9 IV, 6^de volzin BVerfSchG [14] en §8 IX, 8^ste volzin BVerfSchG/ j° §10 III, 6^de volzin MAD-G / j° §8 IIIa, 6^de volzin BND-G [15]).[16]

Parlamentarische Kontrollgremium

Het Bundesminsterium dat gemachtigd is tot het geven van een bevel inzake de bijzondere bevoegdheid[17] licht binnen zes maanden het Parlamentarische Kontrollgremium in over de uitvoering van de bijzondere bevoegdheid (zie §14 I, 1^ste volzin G 10 E, §§8 X, 1^ste volzin, 1^ste deel j° 9 IV, 6^de volzin BVerfSchG [18] en §8 X, 1^ste volzin, 1^ste deel BVerfSchG / j° §10 III, 6^de volzin MAD-G / j° §8 IIIa, 6^de volzin BND-G [19]). In tegenstelling tot het Opnemen en aftap-pen van de telecommunicatie, moet erbij de ander twee bijzondere bevoegdheden een over-zicht gegeven worden over de aanleiding, omvang, duur, resultaten en kosten van de maatregel (zie §§8 X, 1^ste volzin, 2^de deel j° 9 IV, 6^de volzin BVerfSchG [20] en §8 X, 1^ste volzin, 1^ste deel BVerfSchG / j° §10 III, 6^de volzin MAD-G / j° §8 IIIa, 6^de volzin BND-G [21]).[22]  Het Parlamentarisches Kontrollgremium brengt de Deutschen Bundestag jaarlijks een verslag uit, o.a. over de aard, omvang en de bevelsbasis van de desbetreffende bijzondere bevoegd-heid. Daarbij dient §5 I Kontrollgremiumsgesetz in acht genomen te worden. (zie §14 I, 2^de volzin G 10 E, §§8 X, 2^de volzin j° 9 IV, 6^de volzin BVerfSchG [23] en §8 X, 2^de volzin BVerfSchG / j° §10 III, 6^de volzin MAD-G / j° §8 IIIa, 6^de volzin BND-G [24]).[25]

[1] Bouloc, B., Chronique Législative, op.cit., p. 130; Picard, E., Etudes, Variétes et Documents, op.cit., p. 306; Interceptions des correspondances émises par la voie des télécommunications, op.cit., p. 4; Vos drois et démanches: relations avec l’adminstration, «Ecoutes télphoniques administratives», op. cit.; «Le secret des écoutes fait parler de lui», op. cit.; Le Régime des écoutes téléphoniques (Loi du 10 juillet 1991), op. cit.

[2] Bouloc, B., Chronique Législative, op.cit., p. 130 

[3] Bouloc, B., Chronique Législative, , op.cit., p. 130; Le Régime des écoutes téléphoniques (Loi du 10 juillet 1991), op. cit.

[4] Bouloc, B., Chronique Législative, op.cit., p. 130; Picard, E., Etudes, Variétes et Documents, op.cit., p. 306

[5] Bouloc, B., Chronique Législative, op.cit., p. 130

[6] Hetzer. W., Neuregelung der Telekommunikationsüberwachung, op. cit., p. 349-350

[7] Respectievelijk artikelen 1 III, b en 1 IV, c Terrorismusbekämpfungsgesetz

[8] Respectievelijk artikelen 1 III, b en 2 IV, b en 3 II Terrorismusbekämpfungsgesetz

[9] Respectievelijk artikelen 1 III, b en 1 IV, c Terrorismusbekämpfungsgesetz

[10] Respectievelijk artikelen 1 III, b en 2 IV, b en 3 II Terrorismusbekämpfungsgesetz

[11] Hetzer. W., Neuregelung der Telekommunikationsüberwachung, op. cit., p. 349-350

[12] Respectievelijk artikelen 1 III, b en 1 IV, c Terrorismusbekämpfungsgesetz

[13] Respectievelijk artikelen 1 III, b en 2 IV, b en 3 II Terrorismusbekämpfungsgesetz

[14] Respectievelijk artikelen 1 III, b en 1 IV, c Terrorismusbekämpfungsgesetz

[15] Respectievelijk artikelen 1 III, b en 2 IV, b en 3 II Terrorismusbekämpfungsgesetz

[16]Hetzer. W., Neuregelung der Telekommunikationsüberwachung, op. cit., p. 349-350

[17] I.g.v. het Opnemen en aftappen van de telecommunicatie het Bundesministerium dat gemachtigd is tot het geven van een bevel inzake deze bijzondere bevoegdheid. I.g.v. de andere twee bijzondere bevoegdheden het Bundesministerium van Binnenlandse zaken.

[18] Respectievelijk artikelen 1 III, b en 1 IV, c Terrorismusbekämpfungsgesetz

[19] Respectievelijk artikelen 1 III, b en 2 IV, b en 3 II Terrorismusbekämpfungsgesetz

[20] Respectievelijk artikelen 1 III, b en 1 IV, c Terrorismusbekämpfungsgesetz

[21] Respectievelijk artikelen 1 III, b en 2 IV, b en 3 II Terrorismusbekämpfungsgesetz

[22] Hetzer, W., Neuregelung der Telekommunikationsüberwachung, op. cit., p. 349-350

[23] Respectievelijk artikelen 1 III, b en 1 IV, c Terrorismusbekämpfungsgesetz

[24] Respectievelijk artikelen 1 III, b en 2 IV, b en 3 II Terrorismusbekämpfungsgesetz

[25] Hetzer. W., Neuregelung der Telekommunikationsüberwachung, op. cit., p.349-350